Ο ΚΟΣΜΟΣ ΑΛΛΑΖΕΙ

Το παρακολουθώ από καιρό τώρα.  Με μια ματιά στα "Κοινωνικά" της εφημερίδας, εκτός από τις κηδείες, που δυστυχώς διαβάζεις και ονόματα γνωστών όλο και πιο συχνά, υπάρχει και το ευχάριστο μέρος των Προαγγελιών Γάμων.

Την περασμένη Τρίτη, επειδή προφανώς είναι άνοιξη με μεγάλη κίνηση σε γάμους, είχαν δημοσιευθεί είκοσι εννέα προαγγελίες.  Αυτό που έχω παρατηρήσει είναι η ανάμειξη που γίνεται τα τελευταία χρόνια στον πληθυσμό.  Ούτε λίγο ούτε πολύ, οι εννέα προαγγελίες από τις είκοσι εννέα - δηλαδή το 31% - αφορούσαν σε μικτούς γάμους.  Πιο συγκεκριμένα πέντε Ελληνίδες παντρεύονται αλλοδαπούς, Αιγύπτιο, Τούρκο, Καναδό, Σέρβο και Αμερικανό.  Τέσσερις Έλληνες παντρεύονται αλλοδαπές,  Λιβανέζα, Ρουμάνα και - οι δύο από αυτούς - Μολδαβές.

Όσο κι αν κλείσουμε τα μάτια στις αλλαγές που γίνονται γύρω μας, όσο κι αν κρατήσουμε αρνητική στάση, η πραγματικότητα είναι δίπλα μας.

Άννα Νάταρ Αννα Ναταρ Anna Natar

.........

Όμως μες σ' όλη την

ταραχή και το κακό,

επίμονα κ' η ποιητική ιδέα πάει κ'

έρχεται-

το πιθανότερο είναι, βέβαια,

υπεροψίαν και μέθην -

υπεροψίαν και μέθην θα είχεν ο Δαρείος

Από τον "Δαρείο" του Κ. Καβάφη, γιατί κάθε μέρα συναντάμε πολλούς Δαρείους στη ζωή μας.  Άλλωστε τέτοιοι μας κυβερνούν!

ΠΑΛΙ ΜΕΓΑΛΑ ΛΟΓΙΑ....

Πάλι μεγάλα λόγια κι υπερβολές
πάλι μεγάλα λόγια μου ξαναλές.

Όποιος χωρίς δαιμόνους δαιμονίζεται
πάει μια δεξιά, μια αριστερά, 
ποτέ δεν πάει μπροστά.

Λόγια γνωστά και ίδια λόγια αδειανά
ατέλειωτα ταξίδια στο πουθενά.

Όποιος χωρίς ανέμους ανεμίζεται
πάει μια ψηλά, μια χαμηλά, 
ποτέ δεν πάει σωστά.

Αν μ’ αγαπάς κι αν θες να σ’ αγαπώ
σταμάτα να σκορπάς το άνθος σου και τον καρπό.

Μαζί μου θέλω σεμνά να περπατάς
αλλού να μην κοιτάς 
ο κόσμος σου να είμαι εγώ.

Πάλι μεγάλα λόγια κι υπερβολές
πάλι μεγάλα λόγια μην ξαναλές.

Όποιος χωρίς φεγγάρια φεγγαριάζεται
πάει μια κρυφά, μια φανερά
ποτέ δεν πάει στρωτά.

Αν μ’ αγαπάς κι αν θες να σ’ αγαπώ
σταμάτα να σκορπάς το άνθος σου και τον καρπό.

Μαζί μου θέλω σεμνά να περπατάς
αλλού να μην κοιτάς 
ο κόσμος σου να είμαι εγώ.

https://www.youtube.com/watch?v=FZyumnhx5_I


Γκάτσος και Χατζηδάκης σε όλο τους το μεγαλείο.

Σαν σήμερα έφυγε ο Νίκος Γκάτσος αλλά η ποίηση του μένει στην ψυχή μας όταν μελαγχολούμε.

ΑΔΕΙΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ

Τέλειωσαν οι γραμμές στις σελίδες του σημειωματάριου.  Δεν έχεις χώρο πια να σημειώσεις τις σκέψεις και τις ανησυχίες σου.  Κάποτε έγραφες ακατάσχετα και οι έρωτές σου ήταν ζωντανά ηφαίστεια.  Τώρα τα ηφαίστεια έγιναν σκέτες θερμές πηγές που ζεσταίνουν την καθημερινότητα.

Θα πάρεις ένα φρέσκο σημειωματάριο με άδειες σελίδες.  Να διαλέξεις ένα flex book για να μπορείς να το ταλαιπωρείς χωρίς να διαμαρτύρεται.  Να το γεμίσεις με ποιήματα και με όμορφες στιγμές με αγαπημένα πρόσωπα και παρέες.  Να περιγράφεις το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι, τη βόλτα στο βουνό, τις νιφάδες που πέφτουν έναν Μάρτιο, το γλέντι γύρω από τον οβελία, την κουβέντα με έναν κάβουρα στην παραλία, το σιγοψιθύρισμα της φθινοπωρινής βροχής.

Γράψε και για μένα που θέλω να τα ζω και να τα θυμάμαι αλλά δεν προλαβαίνω.  Αφιέρωσε μου μια μόνο σελίδα ανάμεσα σε αυτές τις άδειες.  Αλλά να το γράψεις με αφιέρωση, για να ζηλέψουν οι υπόλοιποι ότι με σκέφτηκες.

Σου υπόσχομαι ότι θα πάρω κι εγώ σημειωματάριο, για να γράψω για σένα.  Σε ευχαριστώ.

Άννα Νάταρ Αννα Ναταρ Anna Natar

ΒΟΛΤΑ ΣΤΗ ΓΟΡΤΥΝΙΑ

Έχετε επισκεφθεί τη Δημητσάνα, τη Βυτίνα, τη Στεμνίτσα και τα όμορφα μικρότερα φιλόξενα χωριά της Αλωνίσταινας  ή της Καρύταινας;

Αν ναι, ήρθε η ώρα να γνωρίσετε μια άλλη διαδρομή, κρυμμένη στην Αρκαδία αλλά εξίσου μαγική.  Είναι μια περιοχή που κάποιος πρέπει να σου ανοίξει τα μάτια για να σκεφθείς να την επισκεφθείς.

Προορισμός μας είναι η Δήμητρα, ένα μικρό χωριό στο Δυτικό μέρος της Αρκαδίας, που κάποιοι χάρτες δεν καταδέχονται να αναφέρουν.  Αναφέρουν, όμως, τα κεφαλοχώρια Κοντοβάζαινα και Τρόπαια.

Η διαδρομή που διαλέξαμε ήταν μέσω Λεβιδίου και Βλαχέρνας.  Στόχος είναι να φτάσουμε στη Δάφνη, μετά στη Λίμνη Λάδωνα και μέσω των χωριών Μουριά, Πουρναριά, Πέρα Βάχλια και Βάχλια, τελικά να φτάσουμε στη Δήμητρα.

Το Λεβίδι μπορεί να σας προσφέρει διάλειμμα για καφέ, αλλά αν είσαστε καλοφαγάδες, διαθέτει μαγαζιά με γουρουνοπούλες.  Από την πρώτη μου επίσκεψη στο Λεβίδι, η εικόνα της γουρουνοπούλας  μου είχε εντυπωθεί.  Αυτή τη φορά ταξιδεύουμε για τη Δήμητρα Μεγάλη Παρασκευή, άρα η ανάπαυλα στο Λεβίδι περιλαμβάνει μόνο καφέ.

Το τοπίο αλλάζει κάθε τόσο.  Περνάμε ξερά βουνά, οροπέδια με χαμηλή βλάστηση και περιοχές με μεγαλύτερο υψόμετρο και έλατα.

Μόλις περάσουμε το χωριό Δάφνη, έχουμε τη λίμνη Λάδωνα στο αριστερό μας χέρι.  Το τοπίο είναι ήπιο και ρομαντικό.  Τύφλα να έχει η Ελβετία! Σας συμβουλεύουμε να έχετε ετοιμάσει καλαθάκι με ξηρά τροφή ή ό τι άλλο χρειάζεστε για να γεμίσετε το στομάχι σας και να απλώσετε σε κάποιο άπλωμα μια καρό κουβέρτα.  Θα γεμίσετε τα πνευμόνια σας με καθαρό αέρα και τα μάτια σας με αποχρώσεις του πράσινου και του μπλε. Δυστυχώς το καφενεδάκι στις όχθες του Λάδωνα είναι προσωρινά κλειστό. Έχουν μείνει φιλόξενα μόνο λίγα τραπεζάκια και καρέκλες για τους περαστικούς.  Αυτή η επιχείρηση είναι μια μεγάλη ευκαιρία για κάποιο σοβαρό επιχειρηματία που με μεράκι μπορεί να το μετατρέψει σε προορισμό για Έλληνες και ξένους τουρίστες.

Στη Βάχλια η φύση αλλάζει με πλατάνια και φτέρες.  Γενικά η διαδρομή έχει στροφές αλλά οι δρόμοι δεν έχουν εκπλήξεις.

Βλέπουμε τη Δήμητρα από ψηλά.  Είναι χωμένη ανάμεσα σε πολύ πράσινο. Οι συντηρημένες κεραμοσκεπές της στολίζουν την πλαγιά του βουνού.

Η Δήμητρα - παλιά την έλεγαν Δίβριτσα και υπονοεί (αρβανίτικα) τα πολλά νερά που έχει - βρίσκεται σε υψόμετρο 540 μέτρων.  Άλλωστε οι μόνοι ήχοι που μπορείς να ακούσεις είναι τα νερά και τα κουδουνάκια από τα πρόβατα.  Διαθέτει μετά βίας 100 μόνιμους κατοίκους.  Τώρα περιβάλλεται από άφθονο πράσινο, ενώ παλιά τα βουνά τριγύρω είχαν αποψιλωθεί από τα χιλιάδες κατσίκια της περιοχής.  Στο πάνω χωριό, τρεις βρύσες έχουν άφθονο νερό.  Άλλα σπίτια βρίσκονται σε εξαιρετική κατάσταση, ενώ κάποια αποδεικνύουν τη συνηθισμένη εγκατάλειψη της ελληνικής επαρχίας.  Το σχολείο του χωριού, βρίσκεται στα μέσα της ανηφόρας χωρίς παιδιά πια.  Τα λίγα παιδιά πηγαίνουν στην Κοντοβάζαινα καθημερινά.  Το προαύλιο του χωριού χρησιμοποιείται για εκδηλώσεις.

Στην πλατεία μπορούμε να παρκάρουμε και να περπατήσουμε μέχρι τον Ξενώνα "Θεώνη" της κυρίας Κρυσταλλίας.  Ανοίγει μόνο τριήμερα και όταν έχει βεβαιωθεί ότι θα έχει πληρότητα τουλάχιστον κατά το μισό.  Το καλοριφέρ είναι αναμμένο στο full και τα παπλώματα αστράφτουν.  Στο πρόγευμα της θα ευχαριστηθείτε σπιτικές μαρμελάδες, τυρόπιτα, μηλόπιτα και φρεσκοφουρνισμένο κέικ από τα χέρια της κυρίας Κρυσταλλίας και της Νεκταρίας.  Αν ο καιρός είναι καλός, ο κήπος είναι όμορφος για τον καφέ σας και διάβασμα.

Η Ταβέρνα του Μερακλή στην πλατεία θα σας περιμένει πάντα με σπιτικό φαγητό.  Στην πλατεία θα βρείτε και το κλασικό πατροπαράδοτο καφενείο του Θοδωρή.

Σήμερα Μεγάλη Παρασκευή, η περιφορά του Επιταφίου είναι απαραίτητη.  Ο κόσμος λίγος και οι ρυθμοί του ιερέα διαφορετικοί.  Ακόμα και αυτοί οι λίγοι θρήσκοι που παρευρίσκονται είναι πολύ περισσότεροι από την καθημερινότητα.  Άντρες και γυναίκες ψέλνουν τους μελαγχολικούς ύμνους της ημέρας.  Μια φοιτήτρια ψέλνει για πρώτη φορά φέτος μαζί με τους παλιούς ψαλτάδες και κλέβει τις εντυπώσεις με τη σωστή, γλυκιά φωνή της.  Η περιφορά ξεκινά σχεδόν στις δέκα το βράδυ.  Ο Επιτάφιος πέφτει πολύ βαρύς για τους ώμους των νέων και για τις ανηφοριές του χωριού.

Συνήθως το Μεγάλο Σάββατο είναι μια μακριά ημέρα.  Οι ώρες περνούν δύσκολα αν δεν βάλουμε στο πρόγραμμα μας κάποιες δραστηριότητες.  Με σύμμαχο τον καιρό, κάνουμε τις πρώτες βόλτες γνωριμίας στην περιοχή.  Κάνουμε στάση στην Κοντοβάζαινα για ελληνικό - φυσικά -  καφέ και άλλη μια στάση για προσκύνημα στη Μονή της Παναγίας της Κλειβωκάς. Οι επισκέπτες είναι αρκετοί σήμερα.

Η Ρωσίδα γερόντισσα, από Καστοριανούς γονείς, μας λέει για το όραμα του χωρικού που οδήγησε στην ανακάλυψη της εικόνας της Παναγίας.  Μετά την καταστροφή επί τουρκοκρατίας του ναού της Αγίας Άννας στην Κάτω Κλειβωκά, ο τσομπάνος ακολούθησε ένα επίμονο φως στην απόκρημνη σπηλιά κι εκεί ανακάλυψε την εικόνα της Παναγίας.  Η εκκλησία και η απότομη σκάλα που οδηγεί στην εκκλησία κτίστηκε μόλις τον περασμένο αιώνα από τον Αιγυπτιώτη Σοφιανόπουλο.  Το Μοναστήρι γιορτάζει της Ζωοδόχου Πηγής.  Οι λιγοστές μοναχές θα σας κεράσουν λουκουμάκι και λικέρ.

Για μεσημεριανό καταλήγουμε λίγο νοτιότερα στο χωριό Βούτσης με ταβέρνα που φημίζεται για τα παϊδάκια της, τον διάσημο "Αράπη".  Διαθέτει όμως και θαλασσινούς μεζέδες για όποιον νηστεύει.

Το απόγευμα μέχρι την ώρα της Ανάστασης μπορεί να αξιοποιηθεί με μια βόλτα στα Τρόπαια, άλλη μια κοντινή κωμόπολη νοτιότερα.  Τα Τρόπαια διαθέτουν υποκαταστήματα τραπεζών, δημόσιες υπηρεσίες και αρκετά φαρμακεία.  Η πλατεία της έχει πλατάνια και πετρόκτιστα σπίτια.

Το σούρουπο μαζευόμαστε γύρω από το τζάκι περιμένοντας την Ανάσταση με ξηρούς καρπούς και ποτάκια.  Ακολουθώντας τους ρυθμούς της Μεγάλης Παρασκευής, υπολογίζουμε ότι η Ανάσταση στο χωριό θα αργήσει.

"Λογαριάσαμε χωρίς τον ξενοδόχο".  Ο ιερέας μάλλον ακολούθησε τις συμβουλές των κατοίκων και αλλάζει τους ρυθμούς του; Μήπως το παράκανε αυτή τη φορά;  Οι καμπάνες κτυπούν χαρμόσυνα στις δώδεκα παρά είκοσι.  Αφού μπορούμε να κάνουμε την Ανάσταση στις δώδεκα, καταφέραμε να αναστήσουμε τον Κύριο νωρίτερα; Η παρέα γρήγορα-γρήγορα κουτρουβαλήσαμε την κατηφόρα με τις λαμπάδες  για να προλάβουμε την Ανάσταση.

Βρίσκουμε τα εξαπτέρυγα να έχουν σταθεί σε τιμητικό άγημα.  Ο φτωχός ιερέας με αγωνία κρατά σφικτά το Ευαγγέλιο και περιμένει στην είσοδο της εκκλησίας και ένας τρελαμένος καφετζής κτυπά την καμπάνα.  Φέτος για πρώτη φορά το Άγιο Φως θα φτάσει από τα Ιεροσόλυμα στην Κοντοβάζαινα και από την Κοντοβάζαινα στη Δήμητρα.  Η υποδοχή του Αγίου Φωτός γίνεται με όλες τις τιμές, όπως το νιώθει ο κόσμος.  Μόλις το παραλάβει ο παπάς, τα φώτα σβήνουν και τα παιδιά στριμώχνονται μπροστά από το ιερό για να το παραλάβουν μόλις έρθει η ώρα.

Το "Χριστός Ανέστη" ακούστηκε τελικά στις 12 και λίγα λεπτά με τη συνοδεία μόνο της καμπάνας, χωρίς βαρελότα και στρακαστρούκες. Ακολουθεί η άλλη ιεροτελεστία, της μαγειρίτσας.  Στη Γορτυνία, η μαγειρίτσα μαγειρεύεται όπως στη Θεσσαλία, δηλαδή στεγνή.  Όταν βρίσκεσαι σε φιλόξενο σπίτι και η νοικοκυρά έχει βάλει πολλή αγάπη στις ετοιμασίες, το τραπέζι δεν περιλαμβάνει μόνο μαγειρίτσα.  Οι νηστεύοντες πρέπει να προσέξουν το απότομο φόρτωμα του στομαχιού.

Ξύπνησε Κυριακή του Πάσχα.  Η φροντίδα για το κοκορέτσι και το αρνί βρίσκεται στα χέρια κάποιου "γνώστη" στο χωριό.  Όσο πλησιάζει η ώρα, η αγωνία κορυφώνεται.  Παρακολουθούμε κάθε θόρυβο από φορτηγάκι που ανεβαίνει στην ανηφόρα μήπως και έρθουν τα δικά μας ταψιά.  Ο Θοδωρής, "Εγγλέζος" στο ραντεβού, εμφανίζεται με  το φαγητό μας.  Τσουγκρίζουμε τα κόκκινα αυγά και αρχίζει το τσιμπούσι.

Και του χρόνου!  Να είμαστε καλά!

ΜΑΙΟΣ - ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΠΛΗΣΙΑΖΕΙ

Μάιος ή Τριανταφυλλάς ή Καλομηνάς (όπως τον λένε οι Πόντιοι) ή Κερασάρης ή Πράσινος ή Λούλουδος ή Χαλαζάς ή Βροχάρης ή Πενταδείλινος (όπως τον λένε στην Κύπρο).

Ποια ονομασία του προτιμάτε;  τον λουλουδιαστό ή τον καταστροφικό;  Τι σας λέει το Πενταδείλινος;  Πενταπλό δειλινό, μια γλύκα στην ατμόσφαιρα, η μέρα που δεν θέλει να φύγει.

Εκτός από τα Αναστενάρια που είναι γνωστά σε όλους, εμείς αγαπήσαμε και το έθιμο τη Σύμης, τον Κουκκουμά, το έθιμο με το αμίλητο νερό.  Ένα έθιμο για τα ανύπαντρα κορίτσια για να δουν ποιο παλικάρι θα παντρευτούν.

Θα ξεκινήσουμε με ....απεργία την Πρωτομαγιά ακούγοντας τα γνωστά παλιοκαιρισμένα κλισέ συνθήματα και μετά θα γιορτάσουμε τη γιορτή Κωνσταντίνου και Ελένης με τη μισή Ελλάδα να γιορτάζει.

Θα αγοράσουμε βλίτα για να τα κάνουμε τσιγαριαστά και θα φάμε κεράσια - τι Κερασάρης θα ήταν; - και φράουλες.

Η μεγαλύτερη χαρά του μήνα, όμως, είναι ότι είναι ο προπομπός του καλοκαιριού.  Ίσως θα κάνετε τα πρώτα μπάνια αν δεν έχετε ήδη ξεκινήσει και θα ρομαντζάρετε με ένα μεγάλο φεγγάρι, ομορφότερο από το Αυγουστιάτικο.

Καλό μήνα!

Άννα Νάταρ Αννα Ναταρ Anna Natar