ΜΥΡΩΔΙΑ ΝΤΟΜΑΤΑΣ ΚΑΙ ΡΙΓΑΝΗΣ

(Αφιερωμένο στο Θοδωρή Χ.- από την Άννα Νάταρ Anna Natar)

Αν ήξερα, αγαπητέ Θ., ότι η Ιεράπετρα και μάλιστα η Ανατολή είναι ο τόπος καταγωγής του πατέρα σου και το χωριό των παιδικών σου διακοπών, θα σου είχα κάνει την αφιέρωση νωρίτερα.

--------------------------------------------------------

Ο μήνας Σεπτέμβρης με βρήκε να παρατηρώ την ανατολή του ήλιου από το πέτρινο μπαλκόνι της οικίας Δωροβίνη στο χωριό Ανατολή.  Μενεξεδί το χρώμα τ’ ουρανού.  Παιχνιδίζουν οι σταγόνες υγρασίας στο ατίθασο αγριολούλουδο που φύτρωσε στην πέτρα.  Η γατομάνα ήρεμη και ησυχασμένη, μου εμπιστεύτηκε τα νεογέννητα για να λείψει λίγο για το πρωινό κυνήγι.

Η Ανατολή απέχει 14 χιλιόμετρα από την Ιεράπετρα ή «κάποια» στρέμματα με θερμοκήπια ντομάτας – και όχι μόνο - σε υψόμετρο 600 περίπου μέτρων.  Στο χωριό έχουν μείνει μόνο οι ηλικιωμένοι ενώ το καλοκαίρι γεμίζει με τους νέους και τα παιδιά που μετανάστευσαν στην Αθήνα και στο εξωτερικό.  Με τον χαρακτηρισμό της σε παραδοσιακό οικισμό, έχουν γίνει φιλότιμες προσπάθειες αναστήλωσης των παλιών σπιτιών, ακόμα όμως το χωριό δίνει την εικόνα εγκατάλειψης.  Το μόνο που δείχνει να έχει πάντα κίνηση εδώ είναι η ταβέρνα.

Το βράδυ στην ταβέρνα μαζεύτηκαν αρκετοί.  Δυο μεγάλα τραπέζια.  Οι άντρες αριστερά, οι γυναίκες δεξιά.  Όλοι, όμως, μια παρέα μαζί με τους περαστικούς.  Τα πονηρά πειράγματα και το ντόπιο κρασί έδεσαν την παρέα στη βραδινή δροσιά.

Από ψηλά, στη διαδρομή από την Ανατολή στην Ιεράπετρα μέσω Καλαμαύκας, η τεχνητή λίμνη Μπραμιανών που ποτίζει τις καλλιέργειες των Ιεραπετριτών ξεχωρίζει με το μπλε της χρώμα ανάμεσα στα θερμοκήπια τα φωτεινά σεπτεμβριανά μεσημέρια.

Το πιο ζωντανό και εμπορικό χωριό μεταξύ Ιεράπετρας και Ανατολής είναι η Καλαμαύκα.  Είναι πνιγμένη στο πράσινο και τα νερά.  Έτσι, για να σπάει τη μονοτονία του στεγνού τοπίου.  Στην Καλαμαύκα έρχονται τα παιδιά για σχολείο.  Στην ταβέρνα δίνουν ραντεβού οι έφηβοι για να κουβεντιάσουν κάθε βράδυ.  Εδώ έρχονται και τα μικρότερα παιδιά για να παίξουν με τα παιδιά του ταβερνιάρη.

Το βράδυ στην Καλαμαύκα πέντε παιδικά ζευγάρια μάτια καρφώθηκαν στα δικά μου.  Λίγο με το βιβλίο που κρατούσα, λίγο με το σημειωματάριο – αχ, αυτή η κακή συνήθεια – μαγνητίστηκε η παιδική περιέργεια.  Σε κάθε παρέα, όμως, υπάρχει ο πιο θαρραλέος και κοινωνικός.  Μετά τα πρώτα «πσου, πσου, πσου» μεταξύ τους και αφού έφαγα τη χοιρινή μπριζόλα της συνονόματης κας Άννας και το κόκκινο κρασί του κ. Πέτρου, απέκτησα παρέα.  «Είσαστε η καινούρια μας δασκάλα?»  ο ένας ρώτησε αλλά και οι πέντε ήρθαν στο τραπέζι για να ακούσουν την απάντηση.  Το αγγλικό βιβλίο που διάβαζα δημιούργησε άλλη σειρά ερωτήσεων.  Αυτό ήταν άλλο ένα βράδυ με μεγάλη παρέα.

Στην Ιεράπετρα ο ταξιδιώτης νιώθει την ηρεμία της επαρχιακής πόλης.  Θαυμάζει τα πεντακάθαρα νερά του λιμανιού που βλέπει στο Λιβυκό πέλαγο.  Οι 12,500 περίπου κάτοικοί της ζουν τους αργούς ρυθμούς στο φθινοπωρινό μούχρωμα, κάνοντας βόλτα και πίνοντας καφέ στην περαντζάδα του λιμανιού.  «Must» στην πόλη είναι το κάστρο, το σπίτι που – λέγεται ότι – είχε μείνει ο Ναπολέων και το τζαμί. 

Όταν βρίσκεσαι στην ανατολική Κρήτη, πρέπει να κάνεις τις απαραίτητες διαδρομές, να δεις τον Άγιο Νικόλαο, το Βάϊ, και τη Σητεία, αν δεν τα έχεις δει σε άλλη περιήγηση.  Σε ξέχωρη περιήγηση θα δεις τις παραλίες της Ιεράπετρας που δεν μπορούν να σε αφήσουν αδιάφορο.  Μύρτος, Αγιά Φωτιά και μια εκδρομή στο Γαϊδουρονήσι.

Ο Μύρτος προσελκύει αρκετούς τουρίστες.  Γκρι βότσαλο με γκρι άμμο.  Προστατευμένος από τα μελτέμια, προσφέρει μεγάλες θαλασσινές αγκαλιές στους τουρίστες.  Οι μουριές στους δρόμους του οικισμού δροσίζουν τον περιηγητή με τη σκιά τους.  Στη δεύτερη επίσκεψη στον Μύρτο, ο νοτιάς αγρίεψε τη θάλασσα. Οι λίγοι Έλληνες και πιο πολλοί ξένοι μαζευτήκαμε στις καφετέριες και τις ταβέρνες.

Η Αγιά Φωτιά ήταν η αγκάλη της ηρεμίας.  Ευτυχώς είναι Σεπτέμβρης και στο στενάχωρο αδιέξοδο της παραλίας, θα μπορέσεις να βρεις θέση για το αυτοκίνητο.  Το καλοκαίρι, η εμπειρία πρέπει να είναι εφιαλτική.  Πώς να συνεννοηθείς ποιος θα ανέβει και ποιος θα κατέβει τον απότομο στενό δρόμο?  Πώς θα συνεννοηθείς πώς θα κάνεις ελιγμούς για να φύγεις από μια μικρή πλατεία που χωρούν μετά βίας δέκα ή δεκαπέντε αυτοκίνητα? Πώς θα αντέξεις να φτάσεις ως εκεί και μέσα στο λιοπύρι να αναγκαστείς να φύγεις αφήνοντας αυτή τη μαγευτική παραλία με τη μπλε σημαία? 

Η επίσκεψη στο Γαϊδουρονήσι ή Χρυσή ή σκέτο Νησί, γίνεται με μια ολοήμερη εκδρομή.  Το καλοκαίρι φεύγουν καΐκια για το νησί κάθε μέρα από την Ιεράπετρα.  Η Χρυσή έχει παραμείνει ακατοίκητη.  Άσπρη χρυσή άμμος και χιλιάδες κοχύλια.  Εντυπωσιακό σ’αυτό το τοπίο είναι το δάσος από κέδρους.  Πρέπει να χορτάσεις με αυτά γιατί το εστιατόριο του νησιού είναι το μόνο σημείο σε ολόκληρη την Κρήτη όπου θα φας μετριότατα.  Αφήσου στον καυτό ήλιο και όταν θα έρθει το καϊκι το απόγευμα, μην απογοητευτείς.

Το ταξίδι στην περιοχή της Ιεράπετρας ήταν σύντομο.  Ένα long weekend. Με το σακίδιο γεμάτο δώρα από τους φίλους που έκανα, ρακί (ρατσί), μέλι και κόκκινο κρασί, γύρισα στην Αθήνα, με γαληνεμένη ψυχή και ελπίδες για μελλοντικά ταξίδια.